Als gemeenten in Twente openstaan voor kleinschalige kerncentrales, dan kunnen zij daar nu al actief op inspelen. Dat zegt – inmiddels demissionair – minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten (D66) in antwoord op Kamervragen van Wybren van Haga (BNVL). In Den Haag wordt nog hard gewerkt aan beleid rondom de nieuwe vorm van kernenergie, maar vooruitlopend daarop staat het volgens Jetten lokale en regionale overheden vrij om alvast het voorbereidende werk te doen.

Van Haga stelde de schriftelijke vragen over zogeheten Small Modular Reactors (SMR’s) naar aanleiding van een artikel van 1Twente over het zogeheten Twents Inwonersforum. Die adviesgroep, bestaande uit een select gezelschap Twentenaren, was door de Regionale Energiestrategie (RES) Twente uitgenodigd om mee te praten over hoe de energiedoelstellingen voor 2030 bereikt moeten worden. Zo klein als twee zeecontainers

Het Inwonersforum was gevraagd om in haar adviezen alleen uit te gaan van ‘bestaande technieken’ (lees: windturbines en zonnepanelen), maar trok zich daar niets van aan. Eén van de 33 adviezen roept namelijk op om het taboe van kernenergie af te halen en de plaatsing van kleinschalige kerncentrales in Twente als een serieuze optie te overwegen.

De techniek van SMR’s zit anders in elkaar dan die van conventionele kerncentrales, maar zit nog volop in de ontwikkelingsfase. De moderne reactoren kunnen zo klein zijn als twee zeecontainers en gebruiken uranium (of gebruikte splijtstofstaven van ‘ouderwetse’ reactoren) als brandstof. Afhankelijk van de omvang zouden SMR’s 10.000 tot 300.000 huishoudens kunnen voorzien van elektriciteit of warmte.

Lokale of landelijke overheid

Na de presentatie van de adviezen, begin juni tijdens een bijeenkomst in Enschede, hield regionaal bestuurder Jaimi van Essen (D66) de boot wat af. De wethouder van Losser, die namens de veertien gemeenten bestuurlijk trekker is van de Regionale Energiestrategie Twente, zei in een uitzending van 1Twente Vandaag dat kernenergie vooral een taak is voor de Rijksoverheid.

Klimaatminister Rob Jetten ziet dat iets anders, blijkt uit antwoorden die hij vlak voor het zomerreces naar de Tweede Kamer stuurde. BVNL-partijleider Van Haga had Jetten gevraagd of hij bereid is om onderzoek te doen naar kleinschalige kerncentrales in Twente. Daarop zegt de minister dat hij RES-regio’s al heeft voorzien van informatie over verschillende type reactoren. “RES-regio’s kunnen dus nu al de rol verkennen van SMR’s in de regionale energiesystemen van ná 2030 en dit opnemen in hun RES.”

Programma voor kernenergie

Volgens Jetten is de komst van kleine kerncentrales op zeer korte termijn dus geen optie. Wel wordt er in Den Haag hard gewerkt aan beleid voor de toepassing ervan. De Nuclear Research and Consultancy Group (NRG) heeft voor het kabinet een marktanalyse uitgevoerd, waarin de mogelijkheden uiteen worden gezet. Er is zelfs een landelijk ‘SMR-programma’ in ontwikkeling dat zich richt op het versnellen van de realisatie van zulke reactoren en op de samenwerking met geïnteresseerde provincies.

Maar los van het opstellen van het beleid rond kernenergie, kunnen RES-regio’s volgens Jetten nu al aan de slag met het zoeken naar geschikte locaties en het toetsen van draagvlak. “Locaties die passen bij de specifieke regionale planologie (in tijd en ruimte) zijn nodig om vraagstukken te kunnen beantwoorden ten aanzien van draagvlak, techniek en inpassing.” In het vorige week gepresenteerde coalitieakkoord wordt kernenergie niet uitdrukkelijk benoemd. Wel zegt de nieuwe coalitie na 2030 geen enkele vorm van duurzame energie te willen uitsluiten (dus ook geen kernenergie).

Jaimi van Essen, wethouder van Losser en bestuurlijk trekker van de Regionale Energie Strategie Twente, sprak onlangs in de uitzending van 1Twente Vandaag over de adviezen van het Twents Inwonersforum.